sevgili romalilar.....
bu konumuzun icinde ipuclari var
bu konuda bahsedilen mezar taslarindaki hangi figuru gorurseniz bolgenuzde de bir buyuk sabit kayalikta bilinki orda mezar var okumayan ip uclarini goremez ogrenemez...
Byzantion’un en erken yerleşimi bugünkü Ayasofya ve Topkapı Sarayı’nın bulunduğu alan olduğuna göre, kentin mezarlığı bu alanın hemen dışında bulunan gunumuz semtlerinin altindadir
Byzantion mezarlığına ait lahit ve stellerin esas olarak Marmara Adası’dan (Prokonnesos) sağlanan mermerden yapılmış oldukları anlaşılmıştır. MÖ IV. yüzyıldan MS V. yüzyıla kadar geniş bir zaman dilimine tarihlenen stellerin, büyük bir bölümünün MÖ II. yüzyıl ila MS I. yüzyıl arasına ait olduğunu, MS II. yüzyıla ait az sayıda stel ele geçtiğini, MS III. yüzyılda ise stel sayısında artış gözlendiğini vurgulamaktadır. Byzantion mezar stelleri, genellikle bir yapı cephesini temsil eder formda dikdörtgen bir taş bloğu olarak yapılmışlardır; özellikle tepe kısımları bir yapı (örn. tapınak) alınlığına benzetilmiş olup bir kısmında; tepede ve köşelerde akroter bulunmaktadır. Stellerin sadece ön kısmı işlenmiş olup arkaları ve yanları işlenmemiştir. Stel üzerindeki tasvir veya sahne ile yazı (kitabe), stelin ön tarafında bulunurdu. Fıratlı’nın tespitine göre, steller arasında “cenaze ziyafeti” tasvirli olanlar en büyük grubu oluşturmaktadır.
Cenaze ziyafeti sahnesi, klinede yarı uzanmış bir erkek, karşısında sandalyede oturan bir kadın, ufak bir ziyafet masası ile daha küçük boyda resmedilmiş ve ev kölesi olarak tanımlanan hizmetçi veya hizmetçilerden oluşmaktadır. Hizmetçi veya uşaklar, toplumdaki statüleri gereği kabartmalarda diğer figürlerden daha küçük resmedilmişlerdir. Byzantion stellerinde dikkati çeken nokta, klinede uzanan erkeğin ileriye doğru uzattığı sağ elinde bir çelenk tutmasıdır. Cenaze ziyafeti kompozisyonu dışında ayakta veya oturan tekli, ikili, üçlü kadın veya erkek figürlü kompozisyonlar da stellerde sıkça resmedilmiştir. Ayakta veya oturmuş tasvir edilen erkeklerin hemen hepsi toga veya tunik; kadınlar ise khiton ve himation giyimlidir. Bütün stellerde dikkati çeken bir başka nokta, iffet ve dinî nedenlerden dolayı kadınların başlarının örtülü olmasıdır. Ancak, başın tamamen kapalı olduğu örnekler yoktur; hemen hepsinde alnın yukarısındaki saçlar açıkta bırakılmıştır. İkili veya üçlü gruplar bazen tokalaşma pozisyonunda tasvir edilmişlerdir. İster erkek olsun ister kadın, bu sahnelerde yer alan figürlerin ölüyü temsil ettiği muhakkaktır; yani ölen kişiler stellere resmedilmiştir. Ancak bazı durumlarda, stelin daha önceden yaptırılmış olması veya figürlerden birinin henüz hayatta olması da mümkündür. Stellerde insan figürlerinin yanı sıra, çeşitli eşyalar da resmedilmiştir.
Bu eşyalar; ölünün cinsiyetine, yaşına ve mesleğine göre farklılık göstermektedir. Örneğin, kadınların yanında daha çok yün sepeti, ayna, tarak, mücevher çekmecesi, koku şişesi, yelpaze gibi daha ziyade kadınlara özgü eşyalar yer alırken, erkeklerin yanında ise rulo hâlinde (açık veya kapalı) kitap ve defter, kalem, kalem kutusu ve mürekkep hokkası bulunur. Erkeğin asker veya savaşçı bir kimliği varsa ya da bunlar öne çıkartılmak isteniyorsa o zaman kılıç, mızrak, kalkan, miğfer gibi savaşla ilgili eşyalar resmedilmiştir. Stellerde resmedilmiş diğer motifler arasında; çelenk, hurma dalı, strigilis, kerykeion, meşale, kuş, köpek, üzüm salkımı, ağaç sayılabilir.
ölen kişinin adı, baba adı, mesleği gibi bilgiler edinmek mümkün olup stellerin Byzantion’un toplumsal yapısına da ışık tuttuğu söylenebilir. Mezar taşlarına göre, Byzantion ve çevresinde ölen bazı kişilerin adları şöyledir: Erkekler: Damafon, Menon, Thrason, Kefalion, Dionysios, Simos, Theufanes, Matris, Apollas, Monimos, Eupalinos, Diogenes, Kallistratos, Theodotos, Meniskos, Metrodoros, Theofilos, Andronikos, Papas, Aretes, Zotikhos, Epafroditos. Kadınlar: Kleo, Matro, Khoirina, Fila, Parmeniska, Ionia, Epiktetis, Stratonike, Aristoboula, Theoboula, Anaksila, Khema, Trifosa, Mammia, Kallo, Apphia, Lala, Tatis, Mousa, Eia.
Steller üzerinde ölen kişilerin bazen yaşları da yer almaktadır. Örneğin, Demetrios adlı bir erkeğin 80, Theoboula adlı bir kadının 75, Eia adlı bir kız çocuğun 13, Epafroditos adlı bir erkek çocuğun da 4 yaşında öldüğü anlaşılmaktadır. Beyazıt’ta bulunan ve MS III. yüzyıla tarihlenen bir aile lahdi üzerindeki yazıt şöyledir: “Dion’un oğlu Aleksandros 65 yıl yaşadı, kızı Aleksandreia 18 yıl yaşadı, onun bebeği Aleksandros 6 ay yaşadı.”
Steller üzerindeki yazılar, formül şeklinde belirli cümlelerden ibarettir; ancak bunların hepsi aynı stel üzerinde bulunmayabilir. Steller şu bilgileri içermektedir Ölen kişinin adı (baba adıyla birlikte) steli diktiren kişinin adı; ölen kişinin kaç yıl yaşadığının belirtilmesi yazının sonunda “elveda” veya “hayattan göçüp gidildiğini” belirten bir sözcük.
Yukarıda bahsedilen sivil kişilere ait stellerin yanı sıra, İstanbul’un Beyazıt semtinde yürütülen inşaat faaliyetleri sırasında Roma İmparatorluk Dönemi’ne tarihlenen Romalı lejyon askerlerine ait bazı steller de ele geçmiştir. Steller üzerindeki askerler ayakta, asker kıyafetli ve yanlarında silahlarıyla birlikte tasvir edilmişlerdir. Bir stel ise İngiltere Konsolosluğu bahçesinde bulunmuştur
.
Başka yayınlarda yer almayan ve çok nadir olduğu anlaşılan bir stel de Saraçhane’deki Aziz Polyeuktos Kilisesi kazısında ele geçmiştir. Bir gladyatöre ait olduğu anlaşılan stelin ön tarafında sağa doğru ilerleyen bir gladyatör ile hemen alt kısımda gladyatörün hangi kategoriden olduğunu işaret eden yazi mevcuttu.
bu konumuzun icinde ipuclari var
bu konuda bahsedilen mezar taslarindaki hangi figuru gorurseniz bolgenuzde de bir buyuk sabit kayalikta bilinki orda mezar var okumayan ip uclarini goremez ogrenemez...
Byzantion’un en erken yerleşimi bugünkü Ayasofya ve Topkapı Sarayı’nın bulunduğu alan olduğuna göre, kentin mezarlığı bu alanın hemen dışında bulunan gunumuz semtlerinin altindadir
Byzantion mezarlığına ait lahit ve stellerin esas olarak Marmara Adası’dan (Prokonnesos) sağlanan mermerden yapılmış oldukları anlaşılmıştır. MÖ IV. yüzyıldan MS V. yüzyıla kadar geniş bir zaman dilimine tarihlenen stellerin, büyük bir bölümünün MÖ II. yüzyıl ila MS I. yüzyıl arasına ait olduğunu, MS II. yüzyıla ait az sayıda stel ele geçtiğini, MS III. yüzyılda ise stel sayısında artış gözlendiğini vurgulamaktadır. Byzantion mezar stelleri, genellikle bir yapı cephesini temsil eder formda dikdörtgen bir taş bloğu olarak yapılmışlardır; özellikle tepe kısımları bir yapı (örn. tapınak) alınlığına benzetilmiş olup bir kısmında; tepede ve köşelerde akroter bulunmaktadır. Stellerin sadece ön kısmı işlenmiş olup arkaları ve yanları işlenmemiştir. Stel üzerindeki tasvir veya sahne ile yazı (kitabe), stelin ön tarafında bulunurdu. Fıratlı’nın tespitine göre, steller arasında “cenaze ziyafeti” tasvirli olanlar en büyük grubu oluşturmaktadır.
Cenaze ziyafeti sahnesi, klinede yarı uzanmış bir erkek, karşısında sandalyede oturan bir kadın, ufak bir ziyafet masası ile daha küçük boyda resmedilmiş ve ev kölesi olarak tanımlanan hizmetçi veya hizmetçilerden oluşmaktadır. Hizmetçi veya uşaklar, toplumdaki statüleri gereği kabartmalarda diğer figürlerden daha küçük resmedilmişlerdir. Byzantion stellerinde dikkati çeken nokta, klinede uzanan erkeğin ileriye doğru uzattığı sağ elinde bir çelenk tutmasıdır. Cenaze ziyafeti kompozisyonu dışında ayakta veya oturan tekli, ikili, üçlü kadın veya erkek figürlü kompozisyonlar da stellerde sıkça resmedilmiştir. Ayakta veya oturmuş tasvir edilen erkeklerin hemen hepsi toga veya tunik; kadınlar ise khiton ve himation giyimlidir. Bütün stellerde dikkati çeken bir başka nokta, iffet ve dinî nedenlerden dolayı kadınların başlarının örtülü olmasıdır. Ancak, başın tamamen kapalı olduğu örnekler yoktur; hemen hepsinde alnın yukarısındaki saçlar açıkta bırakılmıştır. İkili veya üçlü gruplar bazen tokalaşma pozisyonunda tasvir edilmişlerdir. İster erkek olsun ister kadın, bu sahnelerde yer alan figürlerin ölüyü temsil ettiği muhakkaktır; yani ölen kişiler stellere resmedilmiştir. Ancak bazı durumlarda, stelin daha önceden yaptırılmış olması veya figürlerden birinin henüz hayatta olması da mümkündür. Stellerde insan figürlerinin yanı sıra, çeşitli eşyalar da resmedilmiştir.
Bu eşyalar; ölünün cinsiyetine, yaşına ve mesleğine göre farklılık göstermektedir. Örneğin, kadınların yanında daha çok yün sepeti, ayna, tarak, mücevher çekmecesi, koku şişesi, yelpaze gibi daha ziyade kadınlara özgü eşyalar yer alırken, erkeklerin yanında ise rulo hâlinde (açık veya kapalı) kitap ve defter, kalem, kalem kutusu ve mürekkep hokkası bulunur. Erkeğin asker veya savaşçı bir kimliği varsa ya da bunlar öne çıkartılmak isteniyorsa o zaman kılıç, mızrak, kalkan, miğfer gibi savaşla ilgili eşyalar resmedilmiştir. Stellerde resmedilmiş diğer motifler arasında; çelenk, hurma dalı, strigilis, kerykeion, meşale, kuş, köpek, üzüm salkımı, ağaç sayılabilir.
ölen kişinin adı, baba adı, mesleği gibi bilgiler edinmek mümkün olup stellerin Byzantion’un toplumsal yapısına da ışık tuttuğu söylenebilir. Mezar taşlarına göre, Byzantion ve çevresinde ölen bazı kişilerin adları şöyledir: Erkekler: Damafon, Menon, Thrason, Kefalion, Dionysios, Simos, Theufanes, Matris, Apollas, Monimos, Eupalinos, Diogenes, Kallistratos, Theodotos, Meniskos, Metrodoros, Theofilos, Andronikos, Papas, Aretes, Zotikhos, Epafroditos. Kadınlar: Kleo, Matro, Khoirina, Fila, Parmeniska, Ionia, Epiktetis, Stratonike, Aristoboula, Theoboula, Anaksila, Khema, Trifosa, Mammia, Kallo, Apphia, Lala, Tatis, Mousa, Eia.
Steller üzerinde ölen kişilerin bazen yaşları da yer almaktadır. Örneğin, Demetrios adlı bir erkeğin 80, Theoboula adlı bir kadının 75, Eia adlı bir kız çocuğun 13, Epafroditos adlı bir erkek çocuğun da 4 yaşında öldüğü anlaşılmaktadır. Beyazıt’ta bulunan ve MS III. yüzyıla tarihlenen bir aile lahdi üzerindeki yazıt şöyledir: “Dion’un oğlu Aleksandros 65 yıl yaşadı, kızı Aleksandreia 18 yıl yaşadı, onun bebeği Aleksandros 6 ay yaşadı.”
Steller üzerindeki yazılar, formül şeklinde belirli cümlelerden ibarettir; ancak bunların hepsi aynı stel üzerinde bulunmayabilir. Steller şu bilgileri içermektedir Ölen kişinin adı (baba adıyla birlikte) steli diktiren kişinin adı; ölen kişinin kaç yıl yaşadığının belirtilmesi yazının sonunda “elveda” veya “hayattan göçüp gidildiğini” belirten bir sözcük.
Yukarıda bahsedilen sivil kişilere ait stellerin yanı sıra, İstanbul’un Beyazıt semtinde yürütülen inşaat faaliyetleri sırasında Roma İmparatorluk Dönemi’ne tarihlenen Romalı lejyon askerlerine ait bazı steller de ele geçmiştir. Steller üzerindeki askerler ayakta, asker kıyafetli ve yanlarında silahlarıyla birlikte tasvir edilmişlerdir. Bir stel ise İngiltere Konsolosluğu bahçesinde bulunmuştur
.
Başka yayınlarda yer almayan ve çok nadir olduğu anlaşılan bir stel de Saraçhane’deki Aziz Polyeuktos Kilisesi kazısında ele geçmiştir. Bir gladyatöre ait olduğu anlaşılan stelin ön tarafında sağa doğru ilerleyen bir gladyatör ile hemen alt kısımda gladyatörün hangi kategoriden olduğunu işaret eden yazi mevcuttu.
